درد مقعد چیزی است که قبل ، هنگام یا بعد از انجام اجابت پیش می آید و شدت آن از کم شروع و آنچنان زیاد میشود که شخص قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نخواهد بود. این درد دلایل زیادی دارد که اکثرا عمومی است . اگر درد مقعد طی 24 تا 48 ساعت رفع نشد می بایست توسط پزشک بررسی شود. در مقایسه , اگردرد همراه با تب باشد باید فورا به پزشک رجوع شود.
عمومی ترین دلایل درد مقعد چیست؟
در اکثر مواقع علل ایجاد کننده درد مقعد بی خطر هستند اما به دلیل وجود اعصاب زیاد در این ناحیه، درد میتواند شدید باشد. علت درد مقعد در بیشتر موارد قابل تشخیص است.
هموروئید ترومبوزه خارجی
هموروئید ترومبوزه خارجی، لخته شدن خون در کیسه ای خونی درست خارج از مقعد (بافت های هموروئید) می‌باشد. درد بصورت ناگهانی با جابجایی مدفوع شروع و میتواند طی 48 ساعت بعدی شدیدتر شود ولی کم کم طی چند روز فروکش می کند. اگر پوست بیرونی هم باز شود، خونریزی مشاهده میشود.
برای درمان بواسیر (ترومبوزهموروئید) یا آن را برداشته و یا به کمک وان آب گرم ، داروی مسکن یا نرم کننده های مدفوع آن را تسکین میدهند. برداشتن بواسیرغالبا سریع و قابل تحمل است و اگر در چند روز اول پس از شروع علائم باشد میشود در دفتر دکتر و یا اورژانس طی بی حس کننده موضعی انجام شود.
شقاق مقعد
شقاق مقعد شکاف بیضی شکل کوچکی در سر مقعد است که باعث درد و خون ریزی هنگام اجابت می شود. شقاق برای اکثر مردم تقریبا یک چیز عادی است ولی غالبا با بواسیرکه آن هم با درد و خون ریزی همراه است اشتباه گرفته میشود. بهترین درمان برای شقاق حاد نرم کردن مدفوع بکمک رژیم غذایی فیبر دار ، کرم های موضعی و وان آب گرم برای 10 الی 20 دقیقه چند بار در روز (مخصوصا پس از اجابت) است. وان آب تسکین دهنده و آرام بخش عضلات مقعد است تا بهبودی کامل بدست آید. شقاق های مزمن خیلی به ندرت نیاز به جراحی پیدا میکنند.
اکثر شقاق ها (85 الی 90 درصد) در پشت مقعد و 10 الی 15 درصد در جلو و برای تعداد معدودی هم در جلو و هم در عقب مقعد رخ میدهد. شقاقی که در محل دیگری واقع باشد مربوط به بیماری های دیگری است که باید بیشتر بررسی شود.
آبسه و فیستول
آبسه مقعد، حفره ایست عفونی پر از چرک در کنار مقعد یا رکتوم. فیستول مجرایی است که زیر پوست تشکیل و غدد عفونی مسدود شده را به بخش آبسه شده متصل میکند. درمان آبسه در اکثر موارد با تخلیه و جراحی غالبا ضروری است. جراحی هرچند راحت و ساده است ولی بعضی مواقع پیچیده و امکان جراحی در چند مرحله وجود دارد.
عفونت‌های قارچی یا بیماری های مقاربتی
بیمارانی که دچار عفونت قارچی یا بیماری مقاربتی شده اند علائم درد بلند مدت از ملایم تا شدید در مقعد یا اطراف آن خواهند داشت و این هیچ ارتباطی با اجابت ندارد. بیماری های مراقبتی شامل سوزاک ، کلامیدیا ، تبخال ، سفلیس و غیره میشود. این بیماران از خون ریزی کم ، ترشح عفونی و خارش رنج میبرند . درمان معمولا از طریق آنتی بیوتیک یا ضدقارچ از نوع خوردنی یا پماد می باشد.
بیماری‌های پوستی
اختلالات پوستی که در دیگر نقاط بدن رخ میدهند مانند زگیل یا پسوریازیس میتوانند در مقعد هم ایجاد شوند. بیمار دچار خارش ، خون ریزی و بعلاوه دردی که آمد و رفت دارد میشود. راه حل , تشخیص زود هنگام جهت درمان مناسب می باشد و در بعضی موارد نمونه برداری از پوست لازم است. درمان بستگی به ارزیابی نمونه و تشخیص پزشک دارد.
سرطان
هرچند اکثر دردهای مقعد خوش خیم هستند ولی تومورها پس از مدتی شروع به درد ، خون ریزی ، چرکین و غالبا تغییر در حالت اجابت میشوند . هر نوع درد یا خون ریزی مقعدی که التیام نیابد و طی زمان بدتر شود باید توسط پزشک بررسی گردد.
سرطان مقعد یا تومورهای دیگر میتوانند به شیمی درمانی ، پرتونگاری و یا جراحی نیاز پیدا کنند. پزشک در وحله ی اول معاینه ی دقیق و کامل توسط آنوسکوپی (معاینه ی مقعد با دوربین ریز چراغ دار) و نمونه برداری از جرم میکند. اگر درد زیاد اجازه نمیدهد تست در مطب دکتر انجام داد ، مورد در اتاق عمل طی بیهوشی صورت میگیرد تا احتمال سرطان رد شود.