تجربه علائم آزاردهنده‌ای مثل درد، سوزش و خارش مقعدی برای هر فردی ناخوشایند است و تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی می‌گذارد. بسیاری از بیمارانی که چنین علائمی را تجربه می‌کنند، از مراجعه به پزشک و عنوان کردن آن خجالت می‌کشند. در حالی که هر چقدر زودتر برای شناسایی علت و درمان عارضه‌ای که منجر به چنین علائمی شده اقدام کنید، کار شما آسان تر است.
یکی از بیماری‌های شایع ناحیه مقعد که افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند، بیماری شقاق یا فیشر مقعدی است. این بیماری دردناک علائمی ایجاد می‌کند که معمولا تحمل آن برای افراد مشکل است و اگر به موقع درمان نشود، نیاز به عمل جراحی خواهد داشت. در ادامه بیماری شقاق، علائم نوع حاد و مزمن و روش‌های عمل جراحی این عارضه آشنا می‌شوید:
بیماری شقاق یا فیشر
کانال مقعد یک لوله کوتاه است که توسط ماهیچه و عضلات اسفنکتر در انتهای رکتوم احاطه شده است. رکتوم بخش پایینی روده بزرگ است. شقاق مقعدی به معنی ایجاد ترک ها یا اختلالات دردناک روی سطح پوست یا پوشش اطراف مقعد است و به عنوان یک بیماری نشیمنگاهی شایع شناخته می‌شود.
بیماری شقاق یا زخم مقعد می تواند ناشی از کشش بیش از اندازه در کانال مقعد باشد و معمولاً به دلیل حرکات سخت و خشک روده (یبوست مزمن) یا حرکات شل و مکرر روده (اسهال) ایجاد می‌شود. این عارضه اغلب با سایر بیماری های مقعدی مانند هموروئید اشتباه گرفته می شود.
انواع شقاق
با توجه به عمق و اندازه زخمی که در پوشش مخاطی مقعد ایجاد شده، نوع شقاق مشخص می‌شود. اگر زخم سطحی و کوچک باشه شقاق از نوع حاد است که ممکن است بصورت خود به خود یا با مصرف برخی داروها مثل پماد برطرف شود. اما در صورتی که زخم فیشر عمیق باشد و بیشتر از ۶ هفته از شروع این عارضه گذشته باشد، شما به شقاق مزمن دچار شده اید که علائم آن شدید است و نها راه درمان قطعی آن روش‌های جراحی و لیزر فیشر می‌باشد.
چگونه بفهمیم دچار شقاق شدیم؟
فیشر یک بیماری شایع است که همه گروه های سنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما در جوانان شایع تر است. مردان و زنان به یک اندازه دچار این بیماری می‌شوند.
علائم اولیه شامل درد مقعدی در حین یا بعد از دفع مدفوع و عبور خون قرمز روشن از مقعد است. درد اغلب شدید است و ممکن است چند دقیقه یا چند ساعت پس از دفع مدفوع ادامه یابد. خونریزی از شقاق مقعدی معمولاً کم است و هرگونه از دست دادن قابل توجه خون تازه ممکن است از منبع دیگری مانند بواسیر باشد، زیرا این دو بیماری معمولاً با هم وجود دارند. احساس خارش و سوزش هم می‌تواند با شقاق مقعدی همراه باشد. علائم ناشی از شقاق باعث ناراحتی قابل توجه و کاهش کیفیت زندگی می شود.
گاهی زخم فیشر یا تگ پوستی حاصل از آن توسط خود بیمار قابل مشاهده است و حتی ممکن است فرد مبتلا شاهد خروج ترشحات چرکی از زخم هم باشد.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK6878/
نحوه تشخیص و معاینه
بعد از مراجعه به پزشک، سوالاتی در مورد سوابق و علائمی که فرد اخیرا تجربه کرده پرسیده می‌شود و بعد از گرفتن شرح حال از بیمار، پزشک به سراغ معاینه بالینی می‌رود. بیمار باید به حالت سجده یا به پهلو روی تخت قرار میگیرد و معمولا با یک معاینه ساده زخم مقعدی قابل تشخیص است.
اما در صورتی که زخم داخل مقعد باشد و پزشک به نتواند آن را مشاهده کند یا به دلایلی که باعث ایجاد این زخم شده اند مشکوک شود، ممکن است آزمایشات زیر تجویز شود:
آنوسکوپی: مشاهده راست روده و مقعد با استفاده از یک لوله کوتاه و باریک برای معاینه واضح این ناحیه.
کولونوسکوپی: در این روش از یک لوله باریک که سر آن یک دوربین است برای معاینه دیجیتال روده بزرگ و بررسی سایر بیماری‌های روده استفاده می شود.
سیگموئیدوسکوپی: بررسی قسمت انتهایی روده بزرگ برای معاینه سایر بیماری‌های مقعدی با استفاده از یک لوله باریک و کاملا انعطاف پذیر.
درمان شقاق فقط با جراحی ممکن است؟
انتخاب روش درمان دارویی یا عمل جراحی شقاق، به عهده پزشک است. بعد از اینکه شرایط بیماری شما بطور کامل توسط پزشک بررسی شد، بهترین روش برای درمان قطعی بیماری شما تجویز می‌شود. بسیاری از بیماران تمایل دارند که بدون جراحی و با استفاده از دارو و روش‌های خانگی بیماری خود را درمان کنند. اما روش‌های دارویی معمولا به عنوان درمان قطعی شقاق شناخته نمی‌شوند و بطور موقت علائم این بیماری را کاهش می‌دهند.