فیستول پری آنال به ارتباط غیر طبیعی بین کانال مقعد و پوست اطراف رکتوم اشاره دارد. اکثر فیستول‌ها با تشکیل آبسه مقعدی همراه هستند، به طوری که یک سوم بیماران مبتلا به آبسه آنورکتال در زمان مراجعه فیستول پری آنال همراه دارند.
فیستول مقعد چیست؟
فیستول مقعدی معمولاً به دلیل عفونت در نزدیکی مسیر پشت (مقعد) ایجاد می‌شود که باعث جمع شدن چرک (آبسه) در بافت مجاور می‌شود. درست در پشت رکتوم شما (مقعد)، تعدادی غدد وجود دارند که یک ماده مایع می سازند. این غدد می‌توانند مسدود شده و با باکتری عفونی شوند. اگر اندازه آبسه افزایش یابد، ممکن است تونلی به پوست اطراف مقعد شما منتهی شود. سپس یک فیستول ایجاد می‌کند که از داخل مقعد به سوراخی در پوست اطراف مقعد شما منتهی می‌شود.
فیستول مقعدی همچنین ممکن است با برخی بیماری‌های طولانی مدت روده همراه باشد. سیستم طبقه بندی، فیستول‌های مقعدی را به چهار نوع مجزا تقسیم می‌کند:
- بین اسفنکتریک که شایع ترین نوع فیستول است.
- سوپر اسفنکتریک که کمتر شایع است.
- ترانس اسفنکتریک
- زیر مخاطی
چرا به بیماری فیستول مبتلا می‌شویم؟
اکثر فیستول‌های مقعدی به دنبال عفونت آبسه مقعد ایجاد می‌شوند. این عارضه همچنین می‌تواند در نتیجه التهاب طولانی مدت یا عفونت روده ایجاد شود.نمونه هایی از شرایط طولانی مدت روده که می‌توانند باعث ایجاد فیستول مقعدی شوند عبارتند از بیماری کرون و دیورتیکولیت.
فیستول مقعدی همچنین می‌تواند به دنبال جراحی یا رادیوتراپی در روده و مجرای پشت شما ایجاد شود. تعدادی از دلایل احتمالی دیگر برای ابتلا به این عارضه وجود دارد. اینها شامل سرطان مقعد، سرطان رکتوم، سل و عفونت HIV و ایدز است.
علائم و نشانه‌های بالینی
فیستول مقعدی معمولاً با آبسه‌های مکرر پری آنال یا ترشحات متناوب یا مداوم به شکل مخاط، خون، چرک یا مدفوع روی پرینه ظاهر می‌شود. در معاینه، یک سوراخ خارجی در پرینه ممکن است دیده شود. اینها می‌توانند کاملا باز باشند یا در بافت گرانوله پوشانده شوند. در معاینه رکتوم دیجیتال ممکن است یک دستگاه فیبری در زیر پوست احساس شود.
نحوه تشخیص
اگر علائمی دارید که نشان دهنده فیستول مقعدی است، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص بیماری‌های روده بزرگ و رکتوم ارجاع دهد. متخصص در مورد علائم و سابقه پزشکی شما می‌پرسد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال شکاف فیستول در نزدیکی دهانه مقعد شما خواهد بود. او ممکن است روی آن ناحیه فشار بیاورد تا ببیند آیا زخم است یا خیر و آیا چرک بیرون می‌آید؟ ممکن است از روش‌های مختلفی برای کمک به تشخیص استفاده شود، مانند:
پروب فیستول: یک پروب بلند و نازک از طریق دهانه بیرونی فیستول هدایت می‌شود. ممکن است رنگ مخصوصی تزریق شود تا مشخص شود فیستول در کجا باز می‌شود.
آنوسکوپی: این یک اسکوپ ویژه است که برای بررسی داخل کانال مقعدی شما استفاده می‌شود.
مطالعات تصویربرداری این ممکن است شامل سونوگرافی باشد که با استفاده از امواج صوتی تصویری از ناحیه مقعد ایجاد می‌کند. یا ممکن است شامل MRI باشد که با استفاده از آهنرباهای مخصوص و کامپیوتر، از آن ناحیه عکس می گیرد.
روش‌های درمان فیستول مقعدی
درمان فیستول مقعدی تا حد زیادی به علت و محل ایجاد آن بستگی دارد و گزینه‌های جراحی مختلفی برای آن در دسترس است. افراد مبتلا به این بیماری برای درمان قطعی فیستول راهی به جز جراحی و لیزر ندارند. به همین دلیل دیدن نتایج جراحی و نحوه ترمیم زخم حاصل از آن می‌تواند به بیماران در انتخاب روش درمان کمک کند.
روش ستون
در روش ستون یک نخ جراحی از طریق مسیر فیستول مقعدی قرار می‌گیرد و حلقه ای پیوسته بین دهانه‌های داخلی و خارجی فیستول ایجاد می‌کند. نخ به مدت چند هفته در آنجا باقی می ماند تا عفونت تخلیه شود و فیستول بهبود پیدا کند. سپس برای بستن مسیر به روش دیگری نیاز است.
فیستولوتومی
این روشی است که شامل ایجاد برش در تمام طول فیستول می‌شود تا به صورت یک اسکار صاف بهبود یابد. این موثرترین روش برای مقابله با فیستول است و درمان استاندارد برای فیستول هایی است که در نزدیکی سطح پوست قرار دارند.
چسب فیبرین
چسب فیبرین ترکیبی از فیبرینوژن، ترومبین و کلسیم است که در مسیر فیستول تزریق می‌شود. با ایجاد لخته در داخل فیستول و سپس تشکیل بافت سالم، این بیماری را التیام می‌بخشد.
عمل سرپایی لیزر فیستول
روش درمان فیستول با لیزر، با بی حسی موضعی و در بعضی موارد نادر با بیهوشی انجام می‌شود که البته این امر تحت تاثیر عمق و اندازه فیستول می‌باشد. زمان این عمل کمتر از نیم ساعت است و به دلیل سهولت در انجام و عدم ایجاد درد و ناراحتی برای بیمار، آن را به عنوان درمان بدون جراحی فیستول می‌شناسند.
به علت اینکه ارتباط مستقیمی میان بی اختیاری مدفوع و آسیب به ماهیچه ها و عضلات مقعدی درگیر وجود دارد، باید برای جلوگیری از بی اختیاری مدفوع هنگام ترمیم دائمی مسیر چرکی فیستول دقت و احتیاط کامل صورت گیرد.
البته عمل سرپایی لیزر فیستول با دقت بسیار بالایی انجام می‌شود و چون اشعه لیزر کاملا متمرکز است، آسیبی به بافت های اطراف فیستول و عضلات اسفنکتر وارد نمی‌شود. البته تجربه و تبحر پزشک هم در این امر بی تاثیر نیست.