کانال مقعدی قسمت انتهایی دستگاه گوارش است که شامل رکتوم و مقعد است. گاهی اوقات یک مسیر غیر طبیعی از کانال مقعد به پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شود و به آن فیستول مقعدی می‌گویند. این بیماری همچنین می‌تواند از کانال مقعد به سایر اندام‌ها مانند واژن یا مجاری ادراری ایجاد شود.
فیستول چیست؟ کانال و مجرایی است که زیر پوست تشکیل و غدد عفونی مسدود شده را به بخش آبسه شده مقعد متصل می‌کند. این عارضه می‌تواند با یا بدون آبسه مقعد تشکیل و درست به پوست نزدیک مقعد متصل شود.
به عبارت ساده تر به هر نوع ارتباط غیر طبیعی و یا مجرای ارتباطی بین دو اندام مختلف و یا دو بخش جداگانه از بدن که از آن عفونت خارج می‌شود، فیستول اطلاق داده می‌شود.
فیستول مقعدی اغلب نتیجه یک آبسه مقعدی قبلی یا فعلی است. این در 40٪ از بیماران مبتلا به آبسه رخ می‌دهد. این عارضه یک تونل یا مجرای باریک است که یک غده مسدود شده در داخل کانال مقعد را به پوست خارجی متصل می‌کند.
علائم بیماری فیستول مقعدی
جالب است بدانیم که علائم بیماری فیستول متعدد می‌باشد، اما به طور کلی بیمار در بیشتر موارد تنها به دلیل ترشح مداوم یا متناوب عفونت از دهانه خارجی فیستول به پزشک مراجعه می‌کند و از آن جا که ترشحات بیماری همیشه تخلیه می‌شود، لذا درد نمی‌تواند عامل مهمی برای مراجعه بیماران باشد. اما در مقابل احساس سوزش یا خارش ناشی از ترشحات می‌تواند عامل اصلی مراجعه بیماران محسوب شود.
گفتنی است در اکثر موارد به هنگام معاینه این بیماران، دهانه خارجی مجرای فیستول قابل مشاهده می‌باشد. به طوری که گاهی یک سوراخ یا برجستگی که از آن چرک خارج می‌شود قابل مشاهده است. مجرای فیستول مانند طنابی لمس می‌شود و مسیر آن در مجاورت اسفنکتر و سوراخ اولیه قابل لمس است، اما به طور کلی می‌توان علائم ذیل را جزء نشانه های اصلی این بیماری برشمرد:
- ترشح مداوم یا متناوب
- وجود یک برجستگی سفت و دردناک به هنگام لمس
- یک درد ثابت و ضربان دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، مدفوع یا سرفه بدتر شود
- التهاب و تغییر رنگ پوست اطراف مقعد
- در مواقعی درجه حرارت بالا (تب) در صورت داشتن آبسه
- مشکل در کنترل حرکات روده (بی اختیاری روده) در برخی موارد
دلایل ابتلا به فیستول مقعدی
شایع‌ترین علت فیستول، آبسه مقعدی است. اگرچه چندین علت احتمالی دیگر برای این بیماری وجود دارد. بیشتر عارضه‌های مقعدی در خط میانی خلفی ایجاد می‌شوند. هنگامی که بیماری در مکان‌های دیگر یافت می‌شود، اغلب با شرایط ثانویه همراه است که این شامل:
- بیماری التهابی روده
- عفونت‌های مقاربتی
- ضربه
- تومورها از جمله لوسمی
- بیماری سل
- سرطان آنورکتال
- HIV که تقریباً در یک سوم بیماران با آبسه مقعدی یا فیستول همراه است
هر یک از این علل بالقوه فیستول مقعدی با جزئیات بیشتری در زیر مورد بحث قرار گرفته است.
درمان فیستول مقعدی
فیستول مقعدی معمولاً نیاز به جراحی دارد زیرا اگر درمان نشود به ندرت بهبود می‌یابد. گزینه‌های اصلی عبارتند از:
فیستولوتومی: روشی که شامل بریدن تمام طول فیستول است تا به صورت اسکار صاف بهبود یابد.
روش‌های seton: جایی که یک تکه نخ جراحی به نام ستون در فیستول قرار داده می‌شود و برای چند هفته در آنجا رها می‌شود تا به بهبود آن کمک کند قبل از اینکه روش دیگری برای درمان آن انجام شود.
لیزر فیستول: یک عمل سرپایی است که در کمتر از نیم ساعت و با اشعه پرتوان لیزر انجام می‌شود و مسیر فیستول را ترمیم می‌کند. درمان فیستول با لیزر به عنوان جدیدترین و قطعی ترین روش درمان این عارضه شناخته می‌شود.
همه روش‌ها مزایا و خطرات مختلفی دارند. میتوانید این موضوع را با جراح در میان بگذارید. بسیاری از افراد پس از جراحی نیازی به ماندن یک شبه در بیمارستان ندارند، اگرچه برخی ممکن است نیاز داشته باشند چند روز در بیمارستان بمانند.