دفع مدفوع آبکی یا اسهال، بیشتر افراد را هر از چند گاهی تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا جای نگرانی نیست. با این حال تا زمانی که از بین نرود، می‌تواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد. این عارضه بطور معمول از چند روز تا یک هفته طول می‌کشد. در ادامه با عوامل و راه‌های درمان اسهال آشنا خواهید شد:
اسهال وضعیتی است که طی آن فرد بیمار دفع مدفوع شل یا مکررتر از حالت عادی را حداقل سه مرتبه یا بیشتر در طی روز تجربه می‌کند. این عارضه می‌تواند همه افراد را درگیر نماید و یکی از بیماری‌های گوارشی شایع است.
انواع
اسهال حاد یک تا دو روز طول می‌کشد و یک مشکل شایع است. این عارضه در بیشتر موارد نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می‌شود.
اسهال مداوم وضعیتی است که بیشتر از دو هفته و تا چهار هفته طول بکشد و نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از دارو برای دارد.
اسهال مزمن وضعیتی است که حداقل چهار هفته طول می‌کشد. این عارضه می‌تواند نشانه یک بیماری گوارشی مزمن باشد. علائم اسهال مزمن ممکن است مداوم باشند، یا ممکن است بیایند و بروند.
این وضعیت به سرعت مایعات بدن را کاهش داده و باعث دهیدراته شدن بدن می گردد در موارد شدیدتر ممکن است منجر به کاهش ادرار، رنگ پریدگی، ضربان سریع قلب و غیره شود. علائم کم آبی بدن به شرح زیر است:
- خستگی
- غشاهای مخاطی خشک
- افزایش ضربان قلب
- سردرد
- سبکی سر
- افزایش تشنگی
- کاهش ادرار
- دهان خشک
آیا اسهال خطرناک است؟
این بیماری به خودی خود نمی‌تواند خطرناک باشد، تنها مانع جذب مواد معدنی در بدن شده و در صورت تداوم آن ممکن است بدن را دهیدراته نماید، که این امر به خصوص در کودکان خطرناک و دردسرساز است. پس لازم است با مصرف کافی آب از این امر جلوگیری نمایید.
از علائم دهیدراته شدن می‌توانیم به از بین رفتن کشش طبیعی پوست بدن، خشک شدن دهان، نفس بدبو، سردرد، سرگیجه و غیره اشاره کنیم.
اگر اسهال کودکان در طی ۲۴ ساعت و در بزرگسالان در طی ۴۸ ساعت بهبود نیافت لازم است به پزشک مراجعه نمایید. (اسهال نوزادان باید جدی گرفته شود زیرا بدن آنها در برابر این اختلال آسیب پذیر تر است)
همچنین در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه نمودید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- احساس درد در شکم و یا رکتوم
- خون در مدفوع
- مدفوع سیاه و قیری رنگ
- تب
- علائم کم آبی بدن
- کاهش ادرار
این علائم می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی تر باشد که نیاز به بررسی توسط پزشک دارد.
درمان اسهال کودکان
اسهال کودکان خردسال باید زودتر درمان شود، زیرا کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر کم آبی هستند. شما همچنین نمی‌توانید اسهال کودک را مانند بزرگسالان درمان کنید و استفاده از داروهای بدون نسخه می‌توانند در کودکان خردسال خطرناک باشند.
تمام درمان‌های اسهال در کودکان باید توسط پزشک تجویز شود زیرا مهم است که کودک خود را هیدراته نگه دارید. معمولا پزشک به شما کمک می‌کند تا بهترین راه را برای انجام این کار تعیین کنید، اما گزینه‌های رایج اغلب شامل موارد زیر است:
- شیر مادر
- نوشیدنی‌های الکترولیتی برای کودکان بزرگتر (این نوشیدنی برای نوزادان توصیه نمی‌شود)
بهترین گزینه برای هیدراته نگه داشتن کودک ممکن است با بالا رفتن سن کودک تغییر کند. همیشه قبل از دادن مایع جدید یا هر نوع درمانی به فرزندتان با پزشک خود مشورت کنید.
برای درمان اسهال چکار کنیم؟
لازم است در صورت بروز این عارضه و برای درمان اسهال نکات زیر را رعایت نمایید:
- دستان خود را مرتباً بشویید.
- مصرف کافی آب را فراموش نکنید.
- از ظروف تمیز استفاده نمایید.
- دیگران نباید از ظروفی که شما در آن غذا خوردید، استفاده کنند.
- استراحت کنید.
- با تغذیه صحیح قوای از دست رفته بدن را جایگزین کنید.
- رعایت بهداشت و نظافت
- ترجیحاً تماس بدنی نداشته باشید زیرا احتمال انتقال ویروس وجود دارد.
- در صورت بروز علائم کم آبی بدن به پزشک مراجعه نمایید.
درمان خانگی اسهال
معمولاً این عارضه پس از طی ۴۸ ساعت بدون مصرف هیچ دارویی بهبود می‌یابد، تنها در صورت بروز بیماری لازم است از دهیدراته شدن یا کم آبی بدن پیشگیری نمایید.
همچنین از غذاهای با فیبر بالا، غذاهای تند، محصولات لبنی و غذاهای شناخته شده برای ایجاد گاز مانند لوبیا، کلم بروکلی و کلم بپرهیزید.
برای درمان اسهال چه بخوریم؟
میتوانید از غذاهایی مثل گوشت بدون چربی، ماست، میوه‌ها، سبزیجات و کربوهیدرات‌های پیچیده مانند برنج، سیب زمینی و نان استفاده نمایید و در عوض مصرف خوراکی‌هایی مثل نوشیدنی حاوی کافئین و مقدار زیادی قند و غذاهای سرخ شده یا چرب را تا بهبودی کامل متوقف نمایید.
درمان دارویی
به منظور تسریع در روند درمان می‌توان از برخی از انواع قرص‌های اسهال شامل قرص لوپرامید، قرص دیفوکسیلات، دی سیکلومین، قرص بیسموت ساب سیترات استفاده کرد.
سایر داروهای اسهال
آنتی بیوتیک ها: ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است یک آنتی بیوتیک یا سایر داروها را برای درمان عفونت یا انگلی که باعث اسهال می‌شود، تجویز کند.
دارو برای یک بیماری خاص: اسهال می‌تواند نشانه ای از چندین بیماری دیگر باشد، از جمله سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، کولیت میکروسکوپی، یا رشد بیش از حد باکتری. زمانی که علت اسهال مشخص شد، معمولاً می‌توان آن را کنترل کرد.
پروبیوتیک‌ها (گروهی از باکتری‌های خوب): پروبیوتیک‌ها گاهی اوقات برای ایجاد مجدد یک بیوم سالم برای مبارزه با اسهال استفاده می‌شوند. همیشه قبل از شروع پروبیوتیک یا هر نوع مکملی با پزشک خود صحبت کنید.